چشم گردانی در حریم خصوصی مردم

پلک‌ها که باز است، در چشم‌انداز ما خیلی چیزها قرار دارد، دور یا نزدیک، خوب یا بد، روا یا ناروا، حلال یا حرام.

چشم هم، مثل دست و زبان و گوش و دل،، محدوده‌های «ورود ممنوع» دارد.

مگر به هرچه «دیدنی» است، باید نگریست؟

مگر هرچه جلوی چشم‌مان قرار گیرد، مجاز به تماشاییم؟

مگر من حق دارم دفترچه تو را بی‌اجازه ات بخوانم؟ مگر تو مجازی که بی اذن دوستت، کیف و کمد او را باز کنی؟ یا به جیب او دست ببری؟ یا آلبوم عکسش را نگاه کنی؟ یا نامه‌ای را که برای دیگری آمده، بی اجازه او باز کنی و بخوانی؟

اگر در خانه یا اتاقی باز بود، مگر باید داخل آن را دید زد؟

حریم در لغت به معنای منع و بازداشتن و درفقه به معنای چیزی است که نزدیک شدن به آن برای غیرصاحبش ممنوع است. حریم خصوصی را می‌توان قلمرو زندگی هر شخص دانست که تمایل ندارد افراد دیگر بدون اذن و رضایت وی وارد آن محدوده شوند یا تحت کنترل و نظارت دیگران قرار گیرد حتی اگر این ورود در حد یک نگاه باشد.

می توان حریم خصوصی را به دو دسته تقسیم نمود:

اول؛ حریم خصوصی مادی : حریم خصوصی مادی  مکان یا حدی است که شخص به تنهایی یا به همراه جمعی دیگر در آن مکان از حقوق اختصاصی تقریباً مطلق برخوردار است . مهم ترین ویژگی حریم خصوصی مادی حدود مشخص مکانی است . این محدوده  توسط اشخاص انتخاب می شود و مورد حمایت قانون نیز قرار می­گیرد. ورود و خروج از آن محدودیت دارد. مثل خانه شخصی افراد.

دوم؛ حریم خصوصی معنوی: که وابسته و قائم به شخص است و همیشه همراه اوست بدین معنا که همراه شخصیت و ایده های اوست، مانند یک دفترچه یادداشت خاطرات یا نامه خصوصی و در برخی از مواقع تلفن همراه، تبلت ها و ..است . این نوع حریم اغلب جنبه سری و محرمانه دارد .

به هر حال حریم فضایی است که یک فرد ادعای مالکیت آن را دارد . این فضا می‌تواند خانه یا زمین شخصی، فضای داخل اتومبیل یا اتاق شخصی و حتی محدوده معینی از فضای دور تا دور بدنتان باشد. در واقع محدوده دور تا دور بدن نوعی حریم خصوصی است که اگر فرد بیگانه‌ای به آن نزدیک شود  یا با نگاه آن را تفتیش و جستجو کند بلافاصله بدن واکنش نشان خواهد داد. در این حال تپش قلب بالا می‌رود، میزان آدرنالین خون افزایش یافته و خون بیشتری به مغز و ماهیچه‌ها فرستاده می‌شود و به عبارتی فرد برای جنگ یا گریز آماده می‌شود. البته فرزندان، همسر، والدین و دوستان صمیمی ازجمله افرادی هستند که اغلب به آنها اجازه می‌دهیم به حریم شخصی و خصوصی‌مان وارد شوند. در واقع هر چه ارتباط ما با دیگران صمیمی‌تر شود به همان نسبت اجازه داریم به حریم افراد وارد شویم یا آنها را به حریم خود وارد کنیم.
روانشناسان اروپایی حریم خوصوصی افراد را در موقعیت های گوناگون ذکر کرده اند:

حریم خصوصی از ۱۵ تا ۴۶ سانتی‌متر؛ در این حریم فقط کسانی که از نظر احساسی به شخص نزدیک هستند اجازه ورود دارند. همسر، فرزندان، والدین، دوستان صمیمی و اقوام نزدیک از این جمله‌اند. خوب است بدانید حریمی با وسعت کمتر از ۱۵ سانتی‌متر بسیار خصوصی بوده و در واقع فضای دور تا دور بدن را می​گویند که فقط با برخورد فیزیکی (دست دادن، روبوسی و…) به آن وارد می‌شویم.

 حریم شخصی، فاصله‌ای ۴۷ تا ۱۲۰ سانتی‌متری است که ما در مهمانی‌ها، اجتماعات و گردهمایی‌های اداری رعایت می‌کنیم. حریم اجتماعی نیز فاصله‌ای ۱۲۰ تا ۳۶۰ سانتی‌متری است که در برابر افراد غریبه و بیگانه مانند پستچی، تعمیرکار یا همکار جدید رعایت می‌کنیم.

در برخی از مواقع افرادی هستند که از فاصله ۱۵ یا ۲۰ متری هم حریم خصوصی افراد را مانند طوفانی با نگاه آلوده در می نوردند و به خانه و حریم شخصی دیگران نگاه های نا به جا دارند. درحالی که خانه شخصی استراحتگاه و محل راحتی و خلوت اوست، افرادی دورا دور از ساختمان های مجاور و روبه رو داخل خانه و پوشش زنان آنان را زیرنظر می­گیرند. این نوع چشم چرانی ها عواقب بدی از نظر فردی و اجتماعی دارند.  اگر در این نگاه ها خانمی را بدون پوشش ببینند به گناه کشیده شده و ممکن است که بنیان خانواده خود را نیز سست کنند.

 به این دلیل صیانت و حفاظت از حریم خصوصی از اهمیت قابل توجهی در دین مبین اسلام برخوردار است. به عنوان مثال درآیه ۱۲ سوره حجرات مسلمانان از تجسس در احوال شخصی یکدیگر برحذر داشته شده‌اند. در آیه ۲۷  سوره نور هم افراد از ورود به خانه‌های یکدیگر بدون اجازه صاحبخانه منع شده‌اند و این آیات مقدس بر اهمیت رعایت حریم خصوصی حتی در نگاه کردن در دین اسلام صحه می‌گذارد.  در دین اسلام خانه مسلمانان محترم است و ورود به خانه افراد بدون اذن صاحب آنان، سرکشیدن به خانه غیر، از بالاى بام یا شکاف دیوار یا روزنه در، جایز نیست.  در اصول ۲۲،۲۳،۲۵ قانون اساسی نیز هرگونه تجاوز و تعدی به حریم خصوصی افراد ممنوع شده است .

شاید بتوانیم از دیگر مصادیق شکستن حریم دیگران به وسیله نگاه کردن، تجسس و سرکشی به تلفن همراه و یا رایانه افراد بدانیم که همگی جزو نقض حریم سایرین است.

فردی که حریم خصوصی‌اش را محترم بشمارد عزت نفس و اعتماد به نفس کافی برای زندگی دارد. به حریم خصوصی دیگران احترام خواهد گذاشت و همین نیز در ایجاد ارتباطش با دیگران تاثیر مثبت دارد.

به هر حال افرادی که حریم خصوصی خود را از بین برده‌اند افرادی بی‌انگیزه به زندگی‌اند چون از علایق، افکار و رویاهایشان و در واقع از خودشان چیزی در ذهن نمانده که بخواهند با آن زندگی کنند. این افراد اغلب پرخاشگر و عصبی بوده و معمولا به شخصی وابسته تبدیل می‌شوند.

مراقب باشیم با لمس نگاه خود در حریم دیگران جهنم دنیوی و اخروی را لمس نکنیم.

کاری از گروه سبک زندگی باحجاب