پوشش پزشکان، تافته ای جدا بافته/ گزارش اختصاصی

به مناسبت روز پزشک و بزرگداشت ابوعلی سینا، سایت باحجاب ضمن تبریک این روز به همه پزشکان محترم، گزارشی در خصوص وضعیت پوشش در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تهیه کرده است.

طبق آیین‌نامه اغلب دانشگاه‌های بین المللی و بالاخص پزشکی موارد پوششی مانند: رعایت سادگی پوشش ظاهر برای یک‌دستی، حفظ آرامش روانی و برانگیخته نشدن شهوت، عدم استفاده از لوازم آرایشی، رعایت پوشش کامل سر در هنگام ارتباط با بیمار الزامی است. این موارد در دانشگاه‌هایی نظیر: هوستون تگزاس، گرین ویل شمالی، کالج رابرت(ترکیه)، کنت و بریستول(انگلیس) و… مشترک است.

در ایران نیز تمامی دانشگا‌ه‌ها دارای قوانین پوشش هستند که در دانشکده‌های پزشکی این قوانین پر رنگ‌تر نگاشته شده‌اند؛ اما صد حیف که از سوی بسیاری از دانشگاه‌ها این قانون یا به درستی تذکر داده نمی‌شود یا بدست خود کارکنان و دانشجویان زیر پا گذاشته می‌شود. بدین ترتیب راه برای قانون‌گریزی هموار شده و شأن دانشگاه ها زیر سؤال می‌رود.

به عنوان نمونه به چند بند از آیین نامه پوشش و رفتار حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی شیراز اشاره می‌کنیم:

در فصل دوم آمده در مورد حدود پوشش آمده است:

لباس دانشجویی آقایان جهت ورود به دانشکده ها و سایر محیط های آموزشی باید ساده و متعارف بوده و شامل: پیراهن آستین بلند گشاد، شلوار گشاد و بلند، جوراب و کفش مناسب و برای دانشجویان خانم شامل مانتو گشاد و بلند (به طوریکه لباس زیر آن قابل رؤیت نباشد)، شلوار گشاد و بلند و مناسب، مقنعه بلند ،‌ جوراب و کفش مناسب باشد.

بدیهی است که استفاده از مانتو و شلوار تنگ و چسبان و دارای رنگ تند و نامتعارف و عدم استفاده از جوراب ممنوع می باشد. همچنین مانتو باید بلند (در حد زانو) باشد.

دکمه های مانتوها باید در تمام مدت حضور در محیط های آموزشی بطور کامل بسته باشد.

در فصل سوم درباره رعایت بهداشت فردی می خوانیم:

ناخن ها باید کوتاه، تمیز، بدون لاک باشد. استفاده از ناخن های مصنوعی و ناخن بلند ممنوع می باشد.

رعایت بهداشت فردی اعم از بهداشت دهان، انجام استحمام منظم و … باید در تمامی زمان ها مدنظر باشد. همچنین لباس ها باید تمیز،‌ اطو کشیده و مرتب باشد.

دانشجویان خانم باید نسبت به رعایت پوشش کامل موی خود و رعایت دستورات شرعی اهتمام جدی داشته باشند.

در فصل چهارم در خصوص استفاده از زیورآلات آمده است:

استفاده از هر گونه وسایل آرایش و زیور آلات از جمله انگشتر طلا، النگو، دستبند (به جز حلقه ازدواج) در محیط های آموزشی ممنوع می باشد.

استفاده از هر گونه لوازم آرایش، ادوکلن و عطرهای با بوی تند و حساسیت زا در محیط های آموزشی ممنوع می باشد.

کفش ها نباید پاشنه بلند و نوک تیز باشد و باید علاوه بر راحتی، دارای پاشنه مناسب (حداکثر ۳ سانتی متر) و پنجه پهن بوده و در هنگام راه رفتن تولید صدا نکنند.

و در فصل ششم که مربوط به قوانین رفتاری است آمده است:

استعمال سیگار و سایر دخانیات در کلیه زمان‌های حضور فرد در دانشکده ها و محیط های آموزشی ممنوع می باشد.

روشن است که این بندها برای مقدمه‌سازی و تبیین رفتار صحیح یک دانشجو و در نهایت یک پزشک است که قرار است وارد جامعه خود شده و از این قوانین و آموزش‌ها مانند شیوه درمان استفاده کند. اما متأسفانه اکنون به راحتی این قوانین حرفه‌ای در مراکز بهداشتی خصوصاً توسط برخی از رزیدنت‌ها و پزشکان جدیدالورود زیرپا گذاشته می‌شود؛ در حالی که از این قشر با توجه به طبقه اجتماعی، تحصیلات و الگوی ارزشی بودن برای مردم توقع قانون‌ مداری بیش از دیگران است و در صورت عدم رعایت آن، ارزش شغلی و شخصیت آن ها به‌دست خودشان زیر سؤال می‌رود.

در همین راستا با چند تن از مراجعان و بیماران بیمارستانی و مراکز درمانی مصاحبه‌ای داشتیم تا نظر آن ها را در این رابطه بدانیم.

صدایت را بیاور پایین! اینجا بیمارستان هست!“

حسین زمانی زاد ۲۹ ساله متولد تهران، در مصاحبه با  خبرنگار با حجاب گفت: سال‌هاست که بر اساس زندگی شهری بر خوردهای متفاوتی چه در ادارات و چه در بیمارستا‌ن‌ها دیده‌ ام، این برخوردها چه از آقایان و چه از سوی خانم‌ها گاهی به‌جا و گاهی نابجا است. مثلا آقایان مسائل زندگی شخصیشان را بیان‌ می‌کنند یا خانم‌هایی که رفتار و پوششان نه در خور شأن انسان است و نه شأن محیط جامعه‌ای که در آن فعالیت دارند.

*آیا شما در خصوص کارکنان بیمارستان‌ها این موارد را دیده‌اید؟

ح. زمانی زاد: نه فقط بیمارستان‌ها! مثلا من درکترینگ‌ها و آشپزخانه ها دیده‌‌ام که خانم با لاک ناخن، ناخن بلند و بدون دستکش غذای فوری برای دیگران می‌کشد و این لاک ناخن در معرض هوای گرم آشپزخانه و غذا هست و بهداشتی نیست حالا همین رفتار را ما از یک پزشک یا پرستار ببینیم، بخاطر شدت اهمیت کار، خطرناک‌تر هم می‌شود.

*آیا به نظرتان این عدم رعایت پوشش با روند کار هم رابطه‌ای دارد؟ آیا در این خصوص خاطره‌ای دارید؟

ح.زمانی زاد: بله! در همین بیمارستان امام حسین علیه السلام سرپرست خانم بخش اورژانس شبانه تا وقتی که شیفتش را به همکار آقای خود تحویل نداده بود صرفا مشغول انجام این کارها بود: گپ با پرستاران دیگر، صحبت هرچند کوتاه با تلفن، نگاه کردن به آینه و چک آرایش خودش، صرفا قدم زدن در سالن و عدم پاسخگویی صحیح به همراه بیمار و… می دانید چرا؟ چون غرق در ظاهر خودش بود!

*شاید توجیه این فرد این بود که ظاهر من کمک به آرامش و زیبایی بیمارستان می‌کند!

خوب! اولا چه آرامشی؟ برانگیختن شهوت افراد به نظرتان آرامش می‌آورد؟  این رفتارها هنگامی از این سرپرست دیده می‌شد که یک کارگر ساختمانی از بالای ساختمان پرت شده بود پایین و خون‌ریزی سرش بند نمی‌آمد و پانسمان‌ و تخت او غرق در خون شده بود. اما باور کنید در مدتی که من برای مداوای خواهرم آنجا بودم؛ این خانم حتی یک بار هم به این کارگر سر نزد و حتی از همکارانش هم این را نخواست! صحنه غم‌باری بود، همسر کارگر گریه می ‌کرد و التماس که کاری کنید ولی فقط این خانم به گفتن این جمله بسنده کرد که “صدایت را بیاور پایین! اینجا بیمارستان هست!“ و در عین حال به موهای رنگ شده خود و آرایش غلیظش توجه داشت و انگار نه انگار که آنجا بیمارستان بود!

باور کنید این خانم در ذهنیات خودش غرق بود و احساس می‌کرد در سالن مد قدم بر می‌دارد و یک فشن هست! آرامش از همه بیمارها گرفته شده بود بواسطه بی تعهدی این فرد و تیمش! و به این کارگر و بیمارها هیچ کس رسیدگی درستی نکرد تا سرپرست دیگر بخش شیفت را تحویل گرفت و تازه آنجا به یک بیمارستان شبیه شد!

*ظاهر سرپرست دیگر چه طور بود؟

ح.زمانی زاد: خیلی ساده و متین

*چه توقعی از پزشک داشتید:

ح.زمانی زاد: حداقل این هست که بیمار با پزشک احساس صمیمیت داشته باشد تا دردش را بگوید اما شما وقتی می‌بینید این خانم حدود را رعایت نکرده و فکر می‌کند یک سوپراستار هست و چهره‌اش چهره درد و دل کردن تو با او نیست و شبیه چیز دیگری هست، نمی‌توانی ارتباط خوب یا درستی برقرارکنی!

سید: چه لزومی دارد برای معاینه اولیه من، حتما یک دختر جوان بیاید؟

سید ابراهیم، پیرمرد ۶۵ ساله‌ای ساکن کرمان در خصوص حفظ حریم ها و رعایت پوشش، پس از درد و دل‌های فراوان در خصوص عدم دلسوزی و رسیدگی برخی از کادر درمانی بیمارستان و دواندن چند روزه او با اطلاع ازشرایط سفرش، گفت: ببینید برای هر فردی حفظ حرمت‌ها مهم هست، برای من و خانواده‌‌ام محرم و نامحرم مهم هست کمااینکه در اسلام آمده، خوب چه لزومی دارد برای معاینه اولیه من حتما یک دختر جوان آن هم با آن وضع بیاید؟ اصلا چرا باید این‌ همه آرایش کند، مگر دکتر نیست؟ حتی خیلی راحت به من دست هم می‌زد و نزدیک می‌شد بجای اینکه او بیشتر رعایت کند من بیشتر رعایت می‌کردم در شهرستان‌ها کمتر این طور هست.

یک دانشجوی جوان: موارد پوششی و رفتاری نیاز به چند واحد آموزش ترمیک دارد!

زهرا صالحی، دانشجوی محجبه جوان، با در جریان  قرارگرفتن وجود آیین نامه پوششی در دانشکده‌‌های پزشکی، اظهار داشت: این همه آیین نامه و قوانین وجود دارد اما چه فایده وقتی درست اطلاع‌رسانی نمی‌شود و حتی اجرا نمی‌شود؟!  امروز خانم رزیدنتی جراحت بینی من را معاینه کرد، بسیار ساده و متین بود و بیمار در کنارش حس آرامش داشت خدا را شکر جز دو تا از رزیدنت‌ها که آرایش داشتند بقیه اعم از آقا و خانم ساده و شیک بودند و واقعاً هدفشان خدمت رسانی بود نه خود نمایی! البته من یک خانمی را هم دیدم که آرایش زننده‌ای داشت و با بیمار ها هم رفتار مناسبی نداشت؛ یک دلسوزی که حداقل توقع از کادر بیمارستانی است را نداشت! من نمی‌گویم بیمارها را نوازش کنند(خنده) ولی حرفشان را بشنوند و خواسته‌های بجایشان را برآورده کنند.

زهرا صالحی ادامه داد:  واقعاً خنده‌ام گرفت البته از روی تأسف که یک فرد به این شکل شأن خودش را زیر سؤال می‌برد. به نظر من حداقل یک پزشک باید متوجه شأن خودش، احساس امنیت بیمار، دوری از برانگیختن شهوت، پاک نگهداشتن محیط بیمارستان و البته لزوم عمل به قوانین باشد! خوب اگر یک پزشک به این امور توجهی نداشته باشد؛ چه فرقی با افراد عامی و سطحی نگر دارد؟ به نظر من صرف وجود این قوانین، وضعیت درست نمی‌شود و موارد پوششی و رفتاری نیاز به چند واحد آموزش ترمیک دارد!

قول رسیدگی به قوانین پوششی کادر درمانی توسط رئیس یکی از بیمارستان ها

اما به سراغ حسین توکلی، رئیس یکی از بیمارستان های تهران، رفتیم و او در گفت وگویی که قرار شد در آن ضبط صدا نباشد، در خصوص وضعیت پوشش و آرایش در بیمارستان‌ها، گفت: به نظر من آموزش این موارد پوششی به خانواده‌ها مربوط است، چرا یک مادر چادری، دختر  بی‌حجاب دارد؟ چون درست به فرزندش آموزش نداده است. بعد هم بیمارستان یک نمونه‌کوچکی از جامعه هست ابتدا جامعه را درست کنیم  بعد می‌توانیم این قوانین را در بیمارستان پیاده کنیم؟

وی در پاسخ به این مسئله که رعایت قوانین از جز به کل بیشتر پاسخ می‌ دهد و اگر هر مدیری درست به رعایت قوانین و بخش خودش اهتمام ورزد کم کم جامعه به سیر طبیعی خود باز می‌گردد، گفت: به نظر من این قانون پوشش این طور جلو نمی‌رود، سی سال خواستیم قوانین را به مردم این طور بگوییم که جواب نداد! من این کار را در بیمارستان انجام نمی‌دهم البته خود من هم از وضعیت پوشش ناراضی ام، به نظرم دو رویی در جامعه جواب نمی‌دهد چه فایده‌ای دارد در بیمارستان تیپ همکار من خوب باشد اما در جای دیگر نه!

رئیس بیمارستان در پاسخ به این سؤال که آیا اگر یک فرد از همکارانتان مرتب دیر بیاید یا در حوزه مدنی به همکار دیگری توهین کند و یا رعایت قوانین دیگر بیمارستان را نکند با او برخورد می‌کنید؟ اظهار داشت: بله حتماً و در ادامه بحث در مورد این که چه‌طور قانون پوشش که هم دلیلی پزشکی و بهداشتی و هم دلیل عقلی، شرعی و مدنی دارد، شامل مبحث زور و اجبار می‌شود و مغفول می‌ماند، پاسخ داد: من تاکنون از این جنبه به این مبحث نگاه نکرده بودم ولی با این دیدگاه حتماً این مبحث قابل پیگیری است.

دکتر توکلی در انتها پس از گفت و گوی طولانی با خبرنگار با حجاب و رفع شبهات از سوی دو طرف، قول پیگیری این قانون را در این بیمارستان داد و “با حجاب” نیز  قول می‌‌دهد تا در صورت پیاده شدن این موضوع و ایجاد تغییر حتماً گزارشی در این خصوص برای مردم عزیز تهیه نماید!