با یادگیری این 7 مهارت از تحریک جنسی در امان بمانید

در مقاله قبل گفته شد که خویشتن‌داری، در هر امری و از جمله در قلمرو غریزه جنسی، نیاز به کسب «مهارت» دارد. یکی از علل مهم ناکامی در خویشتن‌داری، برخوردار نبودن از مهارت‌های خویشتن‌داری است. مهارت‌های خویشتن‌داری جنسی را در دو بخش پی گرفتیم: «مهارت‌های شناختی ـ معنوی» و «مهارت رفتاری». همچنین بیان شد که هدف از آموختن مهارت‌های رفتاری، کاهش زمینه‌های خطر جنسی است و برای تحقّق خویشتن‌داری، باید زمینه‌های خطر را کاهش داد. این راهبرد، خود، دو بخش داشت: «کاهش تماس» و «کاهش تحریک». در مقاله قبل به کاهش تماس پرداخته شد و در این مقاله به بررسی مهارت های کاهش زمینه تحریک می پردازیم:

کاهش تحریک

عفاف، به معنای زندانی شدن درون خانه و ارتباط نداشتن با هیچ کس نیست؛ بلکه به معنای «پاکی جنسی» است که گاهی با کاهش تماس، محقق می‌شود (چنانچه در بحث قبل گذشت) و گاهی با خروج پاک و تماس پاک. انسان عفیف، کسی نیست که از خانه خارج نمی‌شود و یا با هیچ کس (از جنس مخالف) ارتباط برقرار نمی‌سازد بلکه انسانی است که اگر از خانه خارج شود، خروجی پاک خواهد داشت و اگر با دیگران تماس داشته باشد، تماسی پاک دارد. کاهش تحریک، یک مبنای عقلانی دارد و آن، نظریه کنترل ورودی به جای کنترل خروجی است. در خویشتن‌داری غربی، بیشترین تأکید، بر کنترل خروجی است و یکی از دلایل ناکارآمدی آن را نیز باید همین دانست و وقتی اطّلاعات تحریک کننده، وارد روح و روان انسان شد، کنترل خروجی و مهار کردن غریزه جنسی، مشکل می‌شود؛ اما اگر از آغاز، ورودی‌ها کنترل شوند و از ورود عوامل تحریک کننده، به روح و روان جلوگیری شود، مهار غریزه و تحقّق خویشتن‌داری، آسان‌تر خواهد بود. خروج و تماس پاک، یعنی خروج و تماس بدون تحریک کنندگی. از این رو، باید آنچه را که موجب تحریک جنسی می‌گردد و ممکن است خطراتی در پی داشته باشد، شناخت، و ساز و کار لازم را برای آن تدارک دید. زمینه‌ها و ورودی های تحریک جنسی، عبارتند از: بینایی (دیدن صحنه‌های تحریک کننده)، گویایی (گفتن سخنان تحریک کننده)، شنوایی (شنیدن سخنان تحریک کننده)، و بویایی (استشمام عطرهای تحریک کننده). برای کاهش زمینه تحریک جنسی می توان از این مهارت ها  نام برد:

۱-  کنترل نگاه

یکی از مهارت‌های بسیار مهم و تأثیرگذار در این اصل، مسئله «کنترل نگاه» است. دیدن زن یا مرد نامحرم و یا مشاهده تصویر و فیلم مستهجن، موجب هیجان جنسی و برانگیختگی شهوانی انسان می‌شود و این، آغاز اغتشاش و ناامنی جنسی است. روزی امام علی علیه السلام با تعدادی از مردم نشسته بودند که زنی از رو به روی آنان گذشت و همراهان حضرت، به وی چشم دوختند. حضرت با مشاهده این وضع فرمود: چشمان این مردان، سختْ در طلب است و این، مایه تحریک و هیجان است (۱)

امام رضا علیه السلام در تبیین نقش نگاه در کاهش توان بازداری و خویشتن‌داری می‌فرماید: نگاه کردن به موی زنان شوهردار و دیگر زنان، حرام است؛ چون که تحریک کننده مردان است، و تحریک، موجب فساد و ورود در چیزهایی می‌گردد که حلال و زیبا نیست(۲) البته کنترل نگاه، به مردان، اختصاص ندارد. زنان نیز به وسیله کنترل نگاه خود، می‌توانند توان خویشتن‌داری را در خود تقویت کنند. از این رو قرآن کریم از یک سو می‌فرماید: به مردان با ایمانْ بگو چشمان خود را از نامحرم بپوشانند(۳) و از سوی دیگر می‌فرماید: به زنان با ایمانْ بگو چشمان خود را بپوشانند. (۴)

۲- پوشش مناسب

مهارت دیگر، استفاده از «پوشش مناسب» است. پوشش نامناسب یا بی پوششی، به جهت قدرت تحریک‌کنندگی بالایی که دارد، توان خویشتن‌داری را کاهش می‌دهد؛ اما استفاده از پوشش مناسب، می‌تواند عامل مهمی در حفظ و تقویت این توان باشد و زن و مرد را از بی عفّتی و ناخویشتنداری، نجات دهد. «حجاب» و الگوی پوشش دینی، در همین جا معنا می‌یابد و حکمت آن تبیین می‌گردد. حجاب، زیبایی‌هایی را که ممکن است وسوسه انگیز و تحریک کننده باشند، می‌پوشاند و بدین سان، از کاهش توان بازداری، جلوگیری می‌کند. در ابتدای اسلام، زنان مسلمان فقط گیسوان خود را می‌پوشاندند که هر چند به کاهش تحریکْ منجر می‌شد، امّا باز بودن گردن و سینه، هنوز موجبات وسوسه انگیزی را فراهم می‌ساخت. به همین جهت، قرآن کریم با مطرح کردن پوشش تکمیلی ـکه گوش‌ها و گردن و سینه را نیز در بر می‌گرفت ـ پوشیدگی را کامل کرد: و باید روسری خود را بر گردن خویش فرو اندازند (۵) وقتی این آیه نازل شد، مردان، آن را برای همسران و دختران و زنان فامیل خواندند و آنان نیز از فردای آن روز، با حجاب کامل بیرون آمدند.(۶) بعدها که تشخیص داده شد باید محدوده بیشتری از بدن، پوشیده شود چیزی به نام شلوار نیز به پوشش‌ها اضافه شد. رسول خدا درباره پوشیدن شلوار می‌فرماید: من، به پوشش، مأمور شدم و چیزی را پوشاننده‌تر از شلوار ندیدم. (۷) امام علی علیه السلام نقل می‌کند که در یک روز بارانی، همراه رسول خدا در بقیع نشسته بودیم که زنی سوار بر الاغ، عبور می‌کرد. ناگهان پای حیوان، در چاله‌ای فرو رفت و زن، به زیر افتاد. رسول خدا به سرعت، صورت خود را برگرداند. حاضران به رسول خدا عرض کردند که این زن، شلوار به تن دارد. پیامبر صلی الله علیه و آله سه بار فرمود: خداوندا! زنان شلوار پوش را رحمت فرما! … ای مردم! شلوار را [به عنوان پوشش] برگزینید؛ چرا که از پوشاننده‌ترین لباس‌های شماست و به وسیله آن، زنان خود را هنگام خروج از منزل حفاظت کنید  در این کلام نورانی، از این پوشش به عنوان یک لایه حفاظتی یاد شده که نشانگر فلسفه پوشش و پیامد آن است.(۸)

۳- وقار در رفتار

در زمان گذشته، زنان، خلخال بر پا می‌بستند و پای خود را به گونه‌ای بر زمین می‌زدند که مشخّص شود خلخال بر پا دارند. این، خود می‌تواند نوعی آشکارسازی زینت و در نتیجه، تحریک کننده باشد. از این رو، در قرآن کریم، به [زنان] توصیه شده که: آن ها (زن‌ها) هنگام راه رفتن، پاهای خود را به زمین نزنند تا زینتِ پنهانی‌شان دانسته شود. (۹) اما اگر رفتار زن و مرد در خارج از خانه، رفتاری همراه با «وقار» باشد، نه تنها تحریک کننده نخواهد بود، بلکه می‌تواند حاوی پیام عفاف و صلابت باشد و بدین سان، ضریب امنیتی جامعه را افزایش دهد. شیوه راه رفتن دختران شعیب، در این زمینه، قابل الگوگیری است. خداوند در این باره می‌فرماید: … و یکی از آن دو [زن] آمد، در حالی که با حیا راه می‌رفت. (۱۰)

۴- کنترل کلام

استفاده کردن از کلمات و جملات تحریک کننده و یا بیان جملات با حالتی همراه ناز و عشوه، غریزه جنسی را تحریک می‌کند و مرزهای عفّت را به خطر می‌اندازد؛ به همین جهت، قرآن کریم، مخصوصاً به زنان، توصیه کرده است که با نامحرمان، نازک و نرم و دلربا سخن نگویند: پس به ناز، سخن مگویید، تا آن که در دلش بیماری است، طمع نورزد و گفتاری شایسته گویید.(۱۱) به جهت پیامدهای منفی هم سخنی با نامحرم، امام صادق علیه السلام می‌فرماید: هم صحبتی با زنان [نامَحرم]، از دام‌های شیطان است. (۱۲) مسئله دیگر، شوخی کردن با نامحرم است. دین، با «شوخ طبعی» مخالف نیست و حتّی آن را توصیه می‌کند؛ امّا اگر شوخی، زمینه ناخویشتنداری و فساد را آماده سازد، به دلیل این پیامدش، با آن مخالفت می‌شود. در همین زمینه، امام علی علیه السلام می‌فرماید: پنج چیز است که پنج پیامد دارد و آن پیامدها را چاره‌ای جز دوزخ نیست… و کسی که با دختران و پسران [نامَحرم] شوخی کند، به ناچار، به زنا می‌افتد و زناکار را چاره‌ای جز دوزخ نیست. (۱۳)

۵-  کنترل شنوایی

برخی شنیدنی‌ها موجب تحریک غریزه جنسی می‌شوند. ترانه‌ها و آوازهایی که مضمون‌های غیر اخلاقی دارند و تحریک کننده‌اند، از این جهت حرامند که توان خویشتن‌داری و مقاومت جنسی را کاهش می‌دهند. صدای زنانِ آوازه خوان و حتّی صدای معمولی، امّا نازک برخی زنان، غریزه جنسی مرد را تحریک می‌کند. همچنین ممکن است آواز یک مرد و یا یک موسیقی تحریک کننده، غریزه زن را تحریک کند. بنابراین، یکی دیگر از مهارت‌های کاهش تحریک، حفظ عفّت شنوایی و گوش ندادن به صداهای تحریک کننده و حاضر نشدن در مجالسی است که پر از تحریکات و هیجانات پوچ و زیان‌بار و بی ثمرند. امام صادق علیه السلام می‌فرماید: خداوند، بر گوش، واجب کرده که از گوش دادن به آنچه خدا حرام کرده، خود را پاک کند و از چیزهایی که حلال نیست، دوری گزیند، و از گوش دادن به آنچه خداوند را به خشم می‌آورد، پرهیز کند.(۱۴) امامان معصوم علیهم السلام بارها یاران و اصحاب خود را از حضور در مکان‌هایی که موسیقی حرام و غنا اجرا می‌شود و حتّی مجاورت چنین محفل‌هایی، بازداشته‌اند. (۱۵) همچنین از امام صادق علیه السلام نقل شده که پیامبر صلی الله علیه و آله به زنان سلام می‌کرد. ولی امام علی علیه السلام به زنان جوان، سلام نمی‌کرد : رسول خدا بر زنان سلام می‌کرد و آنان پاسخ می‌گفتند. امیرالمؤمنین علیه السلام به زنان [بزرگسال] سلام می‌کرد، ولی به زنان جوان، سلام نمی‌کرد و می‌فرمود: «می‌ترسم که صدای او مرا خوش آید و بیش از آنچه پاداش می‌جویم، [چیزی در قلب من] وارد شود.» (۱۶)

در این جا امام علی علیه السلام، قلمرو شنوایی خود را از ورود صدایی که حتّی «ممکن» است تحریک کننده باشد، حفظ می‌کند.

۶- کنترل بویایی

بوی خوش، دل انگیز و جان نواز است. این ویژگی منحصر به فرد، سبب می‌شود که توجّه انسان را به کانونِ بوی خوش، جلب کند و آدمی، نسبت به آن، علاقه‌مند و دلبسته شود. حال اگر کانون بوی خوش، زن یا مرد نامحرم باشد، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ قطعا توجّه وی را جلب و میل او را جذب و غریزه جنسی‌اش را تحریک می‌کند. بنابراین، بوی خوش، یکی از عواملی است که می‌تواند توان خویشتن‌داری را در شخص کاهش دهد. این مسئله، درباره خانم‌ها از اهمیّت بیشتری برخوردار است؛ زیرا انگیزه شهوانی مردان، قوی‌تر و پاسخ آن‌ها به تحریک کننده‌ها سریع‌تر است. به همین جهت، در روایات فراوانی، از عطر زدن زنانْ پیش از خروج از منزل، به شدّتْ نهی شده است. (۱۷)پیامبر صلی الله علیه و آله می‌فرماید: هر زنی که عطر بزند و بر گروهی عبور کند تا بوی وی را استشمام کنند، زنا کار است. (۱۸) مراد از زنا، زنا در قلمرو بویایی است. قلمرو بویایی، زنای مخصوص خود دارد.

حضرت زهرا علیهاالسلام خود را حتّی از یک نابینا می‌پوشاند و دور می‌ساخت، تا مبادا وی از راه بویایی، متوجّه ایشان شود. امام علی علیه السلام فرمود: زمانی که شخص نابینایی از زهرا علیهاالسلام اجازه ورود خواست، وی به پشت پرده رفت. پیامبر صلی الله علیه و آله پرسید: «چرا در پرده شدی، در حالی که او تو را نمی‌بیند!؟» حضرت زهرا علیهاالسلام فرمود: «اگر او مرا نمی‌بیند، من که او را می‌بینم و او بوی مرا استشمام می‌کند.»(۱۹)

۷-  کنترل  قوه خیال

خیال غیرعفیفانه، هر چند عمل مشهود جنسی نیست، امّا نوعی زیاده‌خواهی است که تأثیرات روانی عمیقی داشته، زمینه شهوت‌رانی را فراهم می‌سازد و بدین سان، توان خویشتن‌داری جنسی را کاهش می‌دهد؛ زیرا انسان، به سوی هر آنچه فکر کند، کشیده می‌شود. بنابراین، یکی از مهارت‌های مؤثّر در توان خویشتن‌داری، کنترل خیال و اندیشه‌های هوس انگیز است. (۲۰)

امام صادق علیه السلام می‌فرماید:

حواریون، گِرد حضرت عیسی علیه السلام جمع شدند و گفتند: ای آموزگار نیکی! ما را ارشاد کن. حضرت عیسی به آنان فرمود : پیامبر خدا، موسی، از شما خواست که زنا نکنید و من از شما می‌خواهم که فکر زنا را هم نکنید؛ چرا که هر کس به فکر زنا باشد، همانند انسانی است که آتشی در خانه‌ای آراسته، روشن کند و دود، آرایه‌های آن را تباه کند، هر چند خانه را به آتش نکشد. (۲۱)

پی نوشت

۱- ر. ک: نهج‌البلاغه، حکمت ۴۲۰

۲- عیون اخبار الرضا، ج ۲ ص، ص ۹۷

۳- سوره نور، آیه ۳۰

۴- سوره نور، آیه ۳۱

۵- سوره نور، آیه ۳۱

۶- الدرّ المنثور، ج ۶، ص ۱۸۱

۷- الفردوس، ج ۱، ص ۳۹۸، ح ۱۴۰۹

۸- مستدرک الوسائل، ج ۳، ص ۲۴۴، ح ۱

۹- ر. ک: تهذیب الأحکام، ج ۱، ص ۴۶۹، ح ۱۵۴۰

۱۰- سوره نور، آیه ۳۱

۱۱- سوره قصص، آیه ۲۵

۱۲- سوره احزاب، آیه ۳۲

۱۳- دعائم الإسلام، ج ۲، ص ۲۱۴، ح ۷۸۸

۱۴- مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۷۳

۱۵- الکافی، ج ۶، ص ۴۳۱، ح ۱

۱۶- ر. ک: الکافی، ج ۶، ص ۴۳۳

۱۷- همان، ج ۵، ص ۵۳۵، ح ۳

۱۸- ر. ک: میزان الحکمه با ترجمه فارسی، ج ۷، ص ۳۳۳۷

۱۹- سنن النسائی، ج ۸، ص ۱۵۳

۲۰- بحار الأنوار، ج ۴۳، ص ۹۱

۲۱- میزان الحکمه، ج ۱۰، ص ۴۷۰۴، و ۴۷۰۶

 منبع

جوان، هیجان و خویشتن‌داری، گروه نویسندگان،سازمان چاپ و نشر دارالحدیث