اولین رویارویی های عروس و داماد

پس از خواستگارى ، یکى از امورى که ممکن است شرم داماد را به همراه داشته باشد ، تقاضاى بردن عروس به خانه است . حضرت على علیه ‏السلام ، خود نقل مى‏کند که پس از خواستگارى و انجام دادن کارهاى اوّلیه ، یک ماه گذشت و من هر روز در نماز رسول خدا شرکت مى ‏کردم و به خانه خود برمى گشتم و درباره به خانه بردن فاطمه علیهاالسلام ، هیچ سخنى نگفتم . در حقیقت ، شرم ، مانع طرح مسئله مى ‏شده است . در این جا نیز نخست ، زنان رسول خدا و سپس خود حضرت ، دخالت کرده ، کار را به سرانجام مى‏رسانند . زنان رسول خدا ، متوجّه خواسته حضرت على علیه ‏السلام و شرم وى شدند . از این‏رو ، باب گفتگو را با ایشان باز کردند و گفتند : «آیا مى ‏خواهى از رسول خدا بخواهیم که فاطمه علیهاالسلام را به منزل تو بفرستد ؟» . على علیه ‏السلام نیز با پیشنهاد آنان ، موافقت نمود . آنان نزد پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و‏آله رفتند و نخست ، از جاى خالى حضرت خدیجه علیهاالسلام سخن گفتند و سپس خواسته على علیه‏ السلام را مطرح کردند . ظاهرا خودِ حضرت نیز همراه آنان بوده است . رسول خدا مى‏ فرماید : «چرا على همسرش را از من نخواسته است ؟ ما منتظر بودیم» . على علیه‏ السلام مى ‏گوید : «اى رسول خدا ! حیا مرا از این کار ، باز داشت» . در کارى که ممکن است اقدام خود شخص با شرم و حیا همراه باشد ، از واسطه استفاده مى‏گردد . شیوه‏ اى که در چنین مواردى به کار گرفته مى‏شود ، «استفاده از واسطه» است .

نزدیک غروب آفتاب ، رسول خدا به یکى از همسرانش به نام اُمّ سَلَمه مى‏فرماید : «فاطمه را نزد من بیاور» . این‏جا یکى دیگر از مواضع شرم دختر است . معمولاً تازه‏ عروس‏ها در شب عروسى از روبه رو شدن با پدر خود ، شرمگین مى‏شوند . امّ سلمه مى‏رود و با فاطمه علیهاالسلام باز مى‏گردد . فاطمه علیهاالسلام در حالى نزد پدر آمد که از شدّت شرم ، عرق کرده بود و کمى مى‏لرزید .

مسئله دیگر ، روبه رو شدن عروس و داماد با یکدیگر است . اگر عروس و داماد، انسان‏هاى باحیایى همانند حضرت‏على و فاطمه علیهماالسلام باشند، ممکن‏است شرم داشته باشند که حتّى به چهره یکدیگر نگاه کنند ، و یا مثلاً عروس ، چادرش را از سرِ خود برگیرد . وجود این حیا ، نشانه خوبى است ؛ امّا نباید باقى بماند ؛ چرا که ممکن است مانع زندگى مشترک گردد . در این جا نه توصیه مى‏شود که دختران و پسران ، حیا را کنار بگذارند و بدون هیچ خجالتى با یکدیگر رو به رو شوند ، و نه توصیه مى‏شود که در حالت شرم و حیا باقى بمانند . باید سعى شود که به نحوى این شرم ، برداشته شود و در چنین مواردى ، پیش‏قدمى دیگران و کمک آنان ، بهترین گزینه است . رسول خدا براى این که عروس و داماد ، بدون حجاب ، یکدیگر را ببینند ، اقدام مى‏کند . على علیه‏السلام حضور داشت و فاطمه علیهاالسلام نیز با شرم و حیا وارد مى‏شد . وقتى روبه روى پدر و همسر خود قرار گرفت ، رسول خدا ، پارچه را از صورت عروس بر گرفت و على علیه‏ السلام وى را مشاهده کرد .

هر چند این کار ، ممکن است در لحظه نخست ، فشار شدیدى را بر زن وارد کند ، امّا به مرور ، عادى مى‏شود . اقدام دوم رسول خدا این بود که دست دختر خود را گرفت و در دست على علیه‏السلام گذاشت . این کار ، حیا را بیشتر کنار مى‏ زند . پسر و دخترى که نمونه کامل حیا و شرم هستند و هیچ رابطه ‏اى تاکنون با یکدیگر نداشته ‏اند ، اکنون ، دست در دست یکدیگر دارند .

اوّلین ارتباطى که ممکن است میان دختر و پسر برقرار شود ، یک ارتباط ذهنى ، فکرى و عاطفى است که از هنگام خواستگارى شروع مى‏شود . پس از آن ، ارتباط دیدارى و شنیدارى است و در مرحله سوم ، دست در دست یکدیگر گذاشتن است که نوعى تماس بدنى است . در هر یک از این مرحله‏ها ، حیایى که مانع برقرارى ارتباط همسرى است ، آرام آرام ، برداشته مى‏شود . جالبْ این جاست که عملیات کاهش حیا میان عروس و داماد نیز بى ‏شرمانه نیست . ممکن است پرده‏ هاى حیا برداشته شوند ؛ امّا با بى‏ شرمى همراه باشد . این کار ، مى‏ تواند ضربات جبران ناپذیرى به حیاى میان همسران وارد سازد و آنان را به وادى بى ‏شرمى و حرمت‏شکنى بکشاند . لذا بسیار مهم است که این کار ، همراه با شرم صورت پذیرد . درست است که هدف ، برداشتن حیاست ؛ امّا این گونه عملیات ، خود نباید بى ‏شرمانه باشد .

به هر حال ، دست عروس و داماد در دست یکدیگر گذاشته شد و جالبْ این که این کار ، در حضور دیگر زنان نیز بوده است . هر چند در این وضعیت نیز فشار زیادى بر شرم عروس و داماد ، بخصوص عروس وارد مى‏ شود ، امّا شرم‏انگیزتر از این وضعیت ، تنها شدن آنها با یکدیگر است . براى آنان بسیار سخت است که در حضور دیگران به اتاق خود بروند . باقى ماندن نزد دیگران براى آنان ، راحت‏تر از چنین کارى است . رسول خدا ، در حالى که دست آن دو را در دست یکدیگر قرار داده بود ، آنان را به اتاق خودشان راهنمایى مى‏ کند .

ممکن است شرم و حیا همچنان مانع برقرارى ارتباط نزدیک‏تر میان زن و شوهر شود . در چنین مواردى ممکن است هر دو یا یکى از آنان به نقطه‏اى خیره شود و چشم در چشم هم ندوزند ؛ زیرا این وضعیت ، باز موقعیت جدیدى است که تا به حال با آن ، رو به رو نبوده‏اند . لذا رسول خدا به آنان فرمود : «شما بروید ، من نیز به شما ملحق مى ‏شوم» . اتفاقا همین گونه نیز شد . حضرت على علیه‏السلام مى‏گوید : هر دو وارد اتاق شدیم . حضرت زهرا علیهاالسلام در گوشه‏اى نشست و من نیز کنار وى نشستم . او از من حیا مى‏کرد و چشم به زمین دوخته بود . من نیز از او شرم داشتم و چشم به زمین دوخته بودم .

چیزى نمى ‏گذرد که رسول خدا وارد مى‏ شود و باب سخن را باز مى ‏کند و پس از به جا آوردن یکى از مستحبّات ، براى آنان دعا مى ‏کند . به نظر مى ‏رسد این کار نیز به آن دو بزرگوار ، کمک بیشترى کرد تا برخى پرده‏ هاى حجب و حیا را کنار بزنند .

براى نوعروسان و نودامادان ، روبه رو شدن با دیگران در فرداى عروسى ، شرم خاصّ خود را دارد ؛ زیرا این اوّلین برخورد پس از شب عروسى است و اوّلین‏ها در چنین مواردى همراه با شرم بیشترى است . این حالت براى عروس ، شدّت بیشترى دارد . فرداى عروسىِ حضرت زهرا علیهاالسلام ، رسول خدا ایشان را نزد خود فرا خواند . مى‏گویند حضرت زهرا علیهاالسلام در حالى خدمت پدر رسید که از شدّت حیا ، مدهوش و حیران بود .

منبع :  برگرفته از کتاب پژوهشی در فرهنگ حیا،  پدیدآورنده : عباس پسندیده

گرد آوری شده توسط گروه خانواده با حجاب

_________________________________________________________________

مطالب مرتبط :

  ۱٫شرم شیرین خواستگاری

۲٫ مرزبندی حیا در زندگی مشترک

۳٫ راهکارهای ائمه علیهم السلام برای تربیت فرزند با حیا

۴٫ مرزی برای دیدارهای خانوادگی