هیئتها این روزها نمایی از یک رسانه جذاب دینی هستند؛ رسانه ای که به راحتی قدرت جذب دل و عقل هر کسی را داراست، هیتتها همان پرکننده خلأ فرهنگی امروز ماه هستند که در مهندسی فرهنگی کشور مغفول ماندند.هیئتها فرصت هایی هستند برای تبلیغ که هرساله می سوزند و از دست می روند به خاطر خواب بودن ما.
کد خبر: 2925
تاریخ انتشار : آبان ۱۳, ۱۳۹۲
هر ساله با فرارسیدن محرم حال و هوای شهر عوض میشود و همه مردم در تکاپوی برگزاری مراسمی باشکوه برای آقا اباعبداللهالحسین علیه السلام هستند، هم محلهایها با همکاری هم تکیهها، کوچه و خیابانها را سیاهپوش میکنند، برخی به دنبال تعمیر وسایل صوتی و تصویری هستند، مسئول تدارکات وسایل پذیرایی از عزاداران را آماده میکند، بزرگترها از مداحان و سخنرانان برای برگزاری مراسم دعوت میکنند، در سطح شهر پلاکاردها و بنرهای مراسم نصب میشود و … .
همه میآیند:
در محرم پیر و جوان، زن و مرد، کوچک و بزرگ با شرکت در این عزاداریها سعی میکنند آیین و سنت سوگواری برای امام حسین علیهالسلام را که از زمان شهادت ایشان بوجود آمده زنده نگهدارند. با اینکه اصلیترین رسالت هیأتهای مذهبی اقامه عزاداری و سوگواری و ذکر مصیبت برای شهادت آن حضرت است ولی این رسالت در راستای زنده نگهداشتن و تبلیغ و ترویج آن چیزی است که امام بزرگوار برای آن جان خود را فدا کرد؛ امام حسین علیهالسلام در زمان حرکت به سوی کوفه میفرمایند من برای احیا سنت جدم رسول الله میروم نه برای بدست آوردن حکومت و خلافت. هدفی که در مراسمهای سوگواری و عزاداری از بعد از شهادت امام علیهالسلام دنبال میشد، چه در دوران امامان دیگر و چه بعد از غیبت کبری، چیزی جز همان هدف قیام اباعبداللهالحسین علیهالسلام نبوده است، احیا امر به معروف و نهی از منکر، بیان صحیح احکام الهی، نجات مردم از ظلم و ستم، ایستادگی در برابر حکومت ظالم، و به طور کلی میتوان گفت هدف و کارکرد آن تبلیغ دین و بیان احکام الهی است.
نمایی تاریخی از کارکرد هیئت
قبل از انقلاب اسلامی که کشور تحت سلطه نظامی لاقید به دین بود و مردم از ظلم و ستم آنها به ستوه آمده بودند، هیأتهای عزاداری و مذهبی که تشکیلاتی مردمی بود، تبدیل به پایگاه و سنگری برای مقابله با این رژیم شده و از طریق سخنرانی و خواندن روضه و مرثیه، مردم را با نیات و اهداف پلید و شوم آنها آشنا میکردند؛ میتوان گفت هیئتها در آن زمان سیاسی و کارکرد آن بیشتر اطلاعرسانی و آگاهسازی مردم بود؛ البته کارکرد ارشادی و مطرح کردن مباحث دینی نیز در عزاداریها به چشم میخورد ولی به دلیل اوضاع کشور، احکام الهی نیز رنگ و بوی سیاسی داشت. با اینکه در آن زمانها دسترسی به وسایل ارتباطی و اطلاعرسانی محدود بود ولی مردم از طریق شرکت در هیئتهای عزاداری از اوضاع و احوال مطلع میشدند، به همین دلیل بود که رژیم شاه از برگزاری مراسم عزاداری خصوصاً برپایی تعزیه هراس داشت و آن را تا مدتی ممنوع کرد.
در دوران انقلاب اسلامی نیز هیئتهای مذهبی در کنار دیگر ابزار ارتباطی و تبلیغی کارکرد خود را حفظ، و نه تنها در حوزه سیاست بلکه در تمام حوزهها فعال بودند و همراه با عزاداری و سوگواری و برگزاری نماز جماعت، مردم جامعه ـ اعم از پیر و جوان، زن و مرد، کوچک و بزرگ ـ را با مسائل و مشکلات جامعه دینی آشنا میکردند. پس از پیروزی انقلاب این هیئتها همراه با دیگر مبلغان دین در راستای حفظ و احیاء شعائر دینی و مذهبی، نشر فرهنگ دینی در سطوح مختلف اقشار جامعه، گسترش آموزههای دینی در میان مردم، فراهم نمودن زمینه حضور گسترده جوانان و نوجوانان در مناسبتهای اسلامی و پرورش روحیه قشرهای مختلف از بُعد معنوی و عاطفی نقش ایفا کردند.
در سالهای دفاع مقدس چه بسیاری از جوانها که از طریق شرکت در مراسمهای مذهبی با اهل بیت علیهمالسلام و آموزههای دینی آشنا شدند و از همین راه وارد جبهه شده و جان خود را فدای اسلام و میهن کردند. در آن روزها که بیشتر دغدغه و تلاش مردم و مسئولان دفاع از میهن بود، این هیئتها و مراسمهای مذهبی بودند که نگذاشتند آموزش و یادگیری آموزهها و مفاهیم دینی تعطیل شود و تبلیغات دشمن آنها را سست و بیدین کند.
به طور کلی میتوان گفت در سالهای اولیه انقلاب هیئتهای مذهبی به مثابه یک رسانه از کارکردهای ارشادی، اطلاعرسانی و آگاهی، آموزشی برخوردار بودهاند، ولی بتدریج با پیشرفت وسایل ارتباط جمعی و ظهور تکنولوژی، این کارکردها تحلیل رفت و کم کم به جایی رسید که میتوان گفت امروزه تحت تأثیر تکنولوژی و ابزارهای ارتباطی مدرن، این مراسمها کارکردهای خود را از دست دادهاند.
حال و روز کنونی
در چند سال اخیر از یک طرف هجمههای دشمنان و ترویج شبهات و اطلاعات غلط در فضای مجازی شدت یافته و از طرف دیگر با این که استقبال نوجوانان و جوانان از هیئتها و مراسمهای مذهبی بیشتر شده ولی به جای این که این مراسمها محملی برای ارائه اطلاعات صحیح، بصیرتافزایی و پاسخگویی به این شبهات باشند، تحت تأثیر شرایط قرار گرفته و با شکلی متفاوت از آنچه در گذشته بوده عمل میکنند. هماکنون بسیاری از فعالیتها و نقشهای مختلفی که هیتتها میتوانند انجام دهند از بین رفته و تنها تکیه آنها بر مداحی و سینه زنی است، به گونهای که متأسفانه گاهی شاهد جوانهایی هستیم که با اینکه در مراسمهای عزاداری شرکت میکنند ولی از انجام فرائض فراری هستند و اعتقادی به آنها ندارند؛ در حالی که میتوان در همین جلسات و روضهها آنها را با دین و آموزههای دینی آشنا و معتقد کرد.
امروزه به این دلیل که جوانان و نوجوانان مخاطبان اصلی تبلیغات سوء دشمنان هستند و بیشتر از دیگر افراد جامعه تحت تأثیر آن قرار گرفتهاند و با وجود شبهات بسیاری زیادی که درباره اهل بیت علیهمالسلام و مضامین دینی وجود دارد، نیاز به تبلیغ و آموزش مفاهیم دینی در جامعه به شدت احساس میشود، ولی برنامهریزان و مسئولان اجرایی با بیتوجهی به فضایی که بوجود آمده سعی میکنند از روشهایی اجبار، اکراه و زور و تهدید استفاده کنند که امروزه اصلاً کارساز نیست، مثلاً برای ترویج حجاب گشت ارشاد قرار میدهند در حالی که از طریق سخنرانیها در مراسمهای مذهبی و هیئتها و با بیان اهمیت و فواید حجاب و ذکر دلایل اصلی وجوب آن میتوان آنها را به این امر مهم بدون اکراه و اجبار علاقهمند کرد، چون حضور اینها در این مراسمها با علاقه و بدون فشار دیگران بوده است، لذا مطالبی که در آن بیان میشود، اگر با روش و شیوه درست منتقل گردد، به شدت در روحیه و ذهن آنها باقی میماند.
بنابراین گذشته وتاریخ به خوبی نشان میدهد که هیئتها و مراسمهای مذهبی و عزاداری از ظرفیت و پتانسیل خوبی برای تبلیغ برخوردارند که مبلغان و دست اندرکاران این مراسمها باید همانند گذشته از آن استفاده کرده و آموزههای دینی را ترویج و تبلیغ کنند. چون جوانان و نوجوانان با علاقه و میل خودشان در این مراسمها حاضر میشوند آنچه که میبینند، میشنود و یاد میگیرند از دل و جان قبول میکنند؛ لذا نباید از این رسانه که از گذشته با کارکرد آن آشنا هستیم غافل شد و میدان را به رسانههای بیگانه داد.
دیدگاه