حجاب در دین زرتشت

«اَشو زرتشت» با توصیه ها و اندرزهای خود، کوشیده است تا پایه های حجابی را که زنان ایرانی به عنوان یک فرهنگ ملّی در ظاهر عرف خود رعایت می کنند، در عمق روح آنان محکم نماید و از این راه، ضمانت اجرای قانون حجاب را در آینده نیز تأمین نماید و بدین سان، جامعه خویش را در مقابل امکان انحراف های اخلاقی پنهان، بیمه کند.

قسمتی از پند و اندرزهایی که «اَشو زرتشت» به پیروان خود توصیه نموده را نقل می کنیم، تا این اقدام مهم «اشو زرتشت» بهتر نمایان گردد و حرکت او در جهت تعالی و آموزش ریشه های «حفظ حجاب» و بیان لزوم توأم نمودن حجاب ظاهری با عفّت باطن، روشن تر شود.

او می فرماید:

* ای نوعروسان و دامادان! روی سخنم با شماست. به اندرزم گوش دهید و گفتارم را به خاطر بسپارید و با غیرت، در پی زندگانی پاک مَنشی برآیید. هر یک از شما باید در کردار نیک و مهرورزی، بر دیگری پیشدستی جوید تا آن زندگانی مقدس زناشویی، با خوشی و خرّمی همراه باشد.

* ای مردان و زنان! راه راست را دریابید و پیروی کنید. هیچ گاه گرد دروغ و خوشی های زودگذری که تباه کننده زندگی اند، نگردید؛ زیرا لذّتی که با بدنامی و گناه همراه باشد، همچون زهر کشنده ای است که با شیرینی درآمیخته و همانند خودش دوزخی است. با این گونه کارها زندگانی گیتی خود را تباه مسازید.

* پاداش رهروان نیکی، به کسی می رسد که هوا، هوس، خودخواهی و آرزوهای باطل را از خود دور ساخته، بر نفس خویش چیره گردد. کوتاهی و غفلت در این راه، پایانش جز ناله و افسوس، چیز دیگری نخواهد بود.

* فریب خوردگانی که دست به کردار زشت می زنند، گرفتار بدبختی و نیستی خواهند شد و سرانجامشان خروش و فریاد و ناله است؛ ولی زنان و مردانی که به اندرز و راهنمایی من گوش فرا می دهند، آرامش و خوشی زندگی بهره شان خواهد بود و سختی و رنج از آنان دور خواهد گشت و به نیک نامی جاودانی خواهند رسید.^(۱)

لباس مذهبی زرتشتیان

زرتشتیان دارای جامه ویژه مذهبی هستند که فرد پسر یا دختر، پس از رسیدن به سن پانزده سالگی، باید آن را به تن کنند.بگونه ای که نپوشیدن آن جامه مذهبی باعث ایجاد دیو(دروج ناسو)شده است.^(۲)

این لباس (سدره و کشتی) نام دارد و کیفیت آن،که می تواند پوشش کاملی برای زنان به حساب آید به شرح زیر است:

سدره که جامه دینی ویژه زرتشتیان است باید از نه پاره پارچه سفید و نازک دوخته شود و در زیر پیراهن چسبیده به بدن پوشیده شود؛سدره در اوستا ستره نامیده می شود. واژه سدره در اوستا است که به معنی جامه نیک‌اندیشی است.علمای اسلام برای بیان حکم حجاب از واژه ستر استفاده می کردند.

کشتی کمربند باریکی که از پشم گوسفند بافته شده و باید پیوسته آن را بر روی سدره به کمر ببندند.

کمربستن کشتی نشانه پیمان و بندگی خداوند یکتا است.^(۳)

پوشش در زرتشت

و در کتاب «وَنْدی داد» این جمله به طور مکرّر آمده است:

«کلام ایزدی است که کردار زشت را نابود می کند: از تو – ای مرد! – خواهش می کنم پیدایش و فزونی را پاک و پاکیزه ساز! از تو – ای زن! – خواهش می کنم تن و نیرو را پاک و پاکیزه ساز! آرزو دارم صاحب فرزند باشی و شیر تو فراوان شود!»^(۴)

در کتاب پوشاک باستانی ایرانیان در ذیل عنوان «پوشاک اقلیت های میهن ما» در مورد حجاب زنان زرتشتی چنین می خوانیم:

«این پوشاک که بانوان زرتشتی از آن استفاده می کنند، شباهتی بسیار نزدیک به پوشاک بانوان نقاط دیگر کشور ما دارد؛ چنان که روسری آنان از نظر شکل و طرز استفاده، نظیر روسری بانوان بختیاری است و پیراهن، شبیه پیراهن بانوان لُر در گذشته نزدیک است و شلوار، از لحاظ شکل و بُرش، همان شلوار بانوان کُرد آذربایجان غربی است و کلاهک، همان کلاهک بانوان بندری است»

دین زرتشت، بر سه اصل اساسیِ، «اندیشه نیک»، «گفتار نیک» و «کردار نیک» استوار گشته است. موبدان در تفسیر اندیشه و کردار نیک میگویند:

«یک زرتشتی مؤمن، باید از نگاه ناپاک به زنان دیگر دوری جوید»

در اندرز «آذرباد مار اسپند» موبد موبدان آمده است:

«مرد بد چشم را به معاونت خود قبول مکن»^(۵)

در زمان ساسانیان – که پس از نبوت زرتشت است – افزون بر چادر، پوشش صورت نیز در میان زنان اشراف معمول شد. به گفته ویل دورانت پس از داریوش، زنان طبقات بالاى اجتماع، جرأت نداشتند که جز در تختِ روانِ روپوش دار از خانه بیرون بیایند و هرگز به آنان اجازه داده نمى‏شد که آشکارا با مردان آمد و رفت کنند. زنان شوهردار حق نداشتند هیچ مردى حتى پدر و برادرشان را ببینند. در نقش‏هایى که از ایران باستان بر جاى مانده است، هیچ صورت زنى دیده نمى‏شود و نامى از ایشان نیامده است.^(۶)

منابع:

1. یسنا، ص ۵۳، پندهای ۵ – ۸ به نقل از: آموزش های زرتشت پیامبر ایران، رستم شهرزادی، انجمن زرتشتیان، آبان ۷۶٫

2. وندی داد، صفحه ۲۵۳

3. موبد رستم شهرزادی، دین و دانش، انجمن زرتشتیان ایران، ۱۳۵۷

4. وندی داد، ص ۲۷۵، بند ۱۰٫

5. سال نمای ۱۳۷۲، انجمن زرتشتیان تهران، ص ۱۰٫

6. ویل دورانت، تاریخ تمدن، ج‏۱، ص‏۵۵۲