جای خالی سوژه های عاشورایی در سریال های ویژه! محرم

شاید وقتی بسیاری از ما از این امر آگاهیم که دشمنان شیطان صفت امام، نه تنها کافر به دین نبودند؛ بلکه از اداکنندگان نمازشب اند، خواهیم گفت: آیا من با این ایمان نصفه و نیمه و این همه گناه اگر در آن واقعه حاضر بودم چه جوابی برای “هل من ناصر” امامم داشتم؟!

محرم ماه عبرت از تاریخ است. داستانی افسانه ای اما واقعی، که توسط افرادی عاشق رقم خورده و برگی از کتاب تاریخ را پر کرده است. داستانی که نه تنها در قبل از زمان خودش سابقه نداشته بلکه پس از آن زمان نیز تاریخ، چنین داستان غم انگیز و تأثیر گذاری را بر خود ندیده است .

اینک وظیفه ما، که حامیان و پیروان قهرمانان و شیردلان این تراژدی عشق و ایثار هستیم این است که آن را به بهترین شکل رواج داده و تمامی ابعاد، اهداف و نتایج این جنگ نابرابر را مورد تحلیل و بررسی قرار داده و تا حد توان به همه و شاید حتی به خود و اطرافیانمان نشان دهیم که عاقبت شر اندیشی و دنیاپرستی چه می‏تواند باشد و عاقبت خیر اندیشی و رضای حق طلبی و دوری گزینی از دنیا  و دنیا پرستی چیست؟ کمی بیاندیشیم و مردم را وادار به اندیشیدن کنیم و ذهن‏ها را به تکاپو واداریم تا از خود بپرسند واقعا چرا؟!

شاید وقتی بسیاری از ما از این امر آگاهیم که دشمنان شیطان صفت امام، نه تنها کافر به دین نبودند؛ بلکه از اداکنندگان نمازشب اند، خواهیم گفت: آیا من با این ایمان نصفه و نیمه و این همه گناه اگر در آن واقعه حاضر بودم چه جوابی برای “هل من ناصر” امامم داشتم ؟!

این سوالاتی است که به راحتی می‏توانند توسط رسانه ملی، با پخش سریال ها و فیلم هایی در این موضع بخصوص پاسخ داده شوند!

 

نظر برخی کارشناسان دینی در مورد چگونگی ساختار و پخش سریال های مناسبتی

حجت الاسلام و المسلمین سید حسین مومنی خطیب توانمند و استاد و مدرس حوزه های علمیه :

“بخواهیم یا نخواهیم اقبال به سمت تلویزیون بیشتر از مساجد است پس چه خوب است که وقتی می‏خواهند یک مطلب دینی را برای خانواده ها بگذارند، پیغام دینی خوبی هم داشته باشد.

کسانی که فیلم مذهبی می‏سازند باید کار کارشناسی کنند، حالا که اقبال به سمت تلویزیون هست خصوصا با هجمه هایی که از طرف غرب مطرح است باید مسائل مورد ابتلاء مردم را موشکافی کرده و دقیق دغدغه‏های آنها را مطرح کنیم” .

حجت الاسلام طائب:

“سریال ها باید به گونه ای باشد که بستر رشد معنویت و حاکم کردن احکام دین را در جامعه فراهم کند، در این صورت مناسب است.

یعنی ممکن است در راه تربیت و هنر وارد شویم ولی به دلیل ابزارهایی که استفاده می‏شود نقاط منفی هم وجود داشته باشد، لذا ما باید تلاش کنیم که سریال هایی که پخش می‏شوند غنای محتوا پیدا کنند و در جهت ارائه معنویت ها هم تا حدی حضور پیدا کنند.”

البته نکته دیگری هم در راستای پخش این سریال‏ها مورد اتفاق همه کارشناسان حوزه دین هست، که بهتر است برنامه و سریالهایی که در این ایام پخش می شود، همزمان با ساعت شروع برنامه مساجد و تکایا نباشد تا مردم به جهت دنبال کردن سریال از مسجد باز بمانند و مساجد که یکی از موثرترین عوامل برای نشر فرهنگ حسینی هستند از رونق بیفتند.

 

نمایی از روند تولید فیلم های مناسبتی:

سال ۸۰، فیلم ” شب دهم“ ساخته شد که پایه گذاری بدی نبود و تا حد زیادی در دل بیننده جا باز کرد. داستان پسری از طبقه عوام جامعه که عاشق دختری قجرزاده بود و در زمانی که تعزیه غیر مجاز بود، با اهدافی خاص، دختر شرط پذیرش این ازدواج را انجام تعزیه در ده شب اول محرم قرار داده بود و داستان به آنجا انجامید که عشق زمینی پسر به عشق آسمانی تبدیل شد و در شب دهم به شهادت رسید .البته باید گفت یکی از نکات خوب این فیلم این بود که آن دختر قبل از انجام تعزیه بی حجاب بود ولی وقت پخش تعزیه محجبه شده بود گرچه، توجه به امر حجاب در فیلم های مناسبتی محرم هم خیلی کمرنگ است!

 یا فیلم “آخرین دعوت” که طی آن یک نماینده مجلس در این زمان خود را در سال ۶۸ هجری می‏بیند و اتفاقاتی نیز در این حین می افتد که در آن هم هیچ اشاره ای به مسئله حجاب و عفاف که یکی از محورهای نمایان قیام حسینی بود، نمی‏شود، در حالی که یکی از مهمترین امور تبلیغ دین، همین مسئله است ! فیلم “بانو” که داستان زنی است که در دوره کشف حجاب رضا خان دچار تهمت هایی از طرف مردم شهر شده و پس از چندین سال به آن شهر باز می‏گردد که در آن هم نواقص بسیاری در حوزه حیا و عفاف به چشم می‏خورد.

و در آخر فیلم “مختار نامه ” که درست است که مخصوص پخش در  ماه محرم ساخته نشده است ولی می توان گفت این فیلم هم با توجه به بازخورد خوبی که داشت و نسبت به دیگر فیلم ها موفقیت بیشتری کسب کرده، از این قاعده خارج نبود.

البته تعداد سریال‏هایی که در ماه محرم به عنوان سریال مناسبتی برای انتقال مفاهیم ارزشی و دینی پخش شده بسیار است، که با کمال تاسف هم بی ربط به محرم بوده و گاها ضد ارزش و با سبک و سوی ترویج مفاهیم سطحی و خرافه گرایی و نمایی نامناسب از یک زن محجبه و یا مرد با غیرت و مؤمن مجال صحبت درباره آن ها نیست.

 

پرونده رسانه برای محرم ۹۲

امسال اما رسانه ملی تدارک ویژه ای برای محرم ندیده بود. با شروع محرم، شبکه تهران یا شبکه ۵ تنها شبکه‌ای است که با مجموعه «زمانی برای عاشقی» به استقبال محرم رفته است. “زمانی برای عاشقی” روایتگر زندگی حاج‌مرتضی با بازی فرهاد قائمیان، بازاری خوشنام و اهل خدا و پیغمبری است که یک اتفاق ناخواسته زندگی او را از این رو به آن رو می‌کند و تصمیم می‌گیرد به حال و هوایی که سال‌ها از آن غفلت کرده، بازگردد.

شبکه سوم سیما که سابقه خوبی در پخش مجموعه‌های مناسبتی دارد، مجموعه “خرده ستمگران” را پخش می‌کند؛ مجموعه‌ای که سال‌ها قبل در تلویزیون ساخته شده و برای اولین‌بار است که روی آنتن می‌رود.
اما دو شبکه اول و دوم تقریبا تکلیف مجموعه محرمی‌‌شان مشخص نیست. شبکه اول که هنوز مجموعه «پسران نسبتا بد» را به کارگردانی سیروس مقدم روی آنتن دارد، قرار است در نیمه دوم محرم سریال تلویزیونی تقریبا طنز “عصر پاییزی” پخش کند. براساس اعلام شبکه دو سیما، این شبکه نیز به دلیل آماده‌ نبودن سریال محرمش با عنوان «رخنه»، پخش سریال «همه بچه‌های ما» را تا پایان هفته ادامه می‌دهد.

 با تحقیق و تفحص بی شک می‏توان به این امر اذعان داشت که این سریال ها می‏توانند عامل بسیار مؤثری برای گسترش فرهنگ،آداب و رسوم اسلام وائمه، نه تنها برای ما، بلکه برای هر فردی در هر کجای دنیا  داشته باشند، چرا که عواملی چون راحتی استفاده، در دسترس بودن و تأثیر گذاری قوی به خاطر دیداری بودن این رسانه، یا اینکه صدای رفتار از صدای گفتار قابل فهم تر است و نیز این که در این مدت بسیاری از افرادی که بیننده شبکه های ماهواره هستند هم، به خاطر احترام به عزاداری امام حسین (ع) سعی می‏کنند از دیدن این شبکه ها خودداری کنند و ایجاد این فیلم های مناسبتی در سیمای ملی، باعث تأثیر دو چندان این امر می‏شود. پس چه بهتر که وقتی چنین فرصت هایی در دست اصحاب رسانه است برای گسترش فرهنگ عاشورا و حجاب حضرت زینب و جایگاه ایشان در جامعه  در زمان خود و حیا و غیرت حضرت عباس، عفاف و دوری گزینی از گناه توسط امام، فرزندان، و اصحابشان از هیچ کوششی فروگذار نکنند. چراکه تأثیر فیلم و ماندگاری آن در ذهن چندین برابر شنیدن سخنرانی ها و گفتگوها در تلویزیون علی الخصوص برای جوان ونوجوان است.

 

خلاصه ای از مصاحبه با حجت الاسلام رسول جعفریان در ارتباط با سریال های ماه محرم :

از نظر شما سریال هایی که مخصوص محرم ساخته می‏شوند چه ویژگی هایی باید داشته باشند، تا تصویر درستی از این ایام را نشان داده و جای خود را هم در دل مخاطب باز کنند؟

محرم، هم تاریخ است، هم فرهنگ، محرم بخشی از تاریخ مذهبی ماست که برای ما منبع فکر و فرهنگ و اخلاق و گذشت است. محرم با روح و جان شیعیان آمیخته شده و هر بار با ورود آن، آدمی آماده تاثیر پذیری تازه از سوی ارزشهای دینی و اخلاقی است.

“باز این چه شورش است که در خلق آدم است” شعریست که بهترین وصف برای محرم است سریال های عاشورایی هم باید مثل عاشورا، شورشی در خلق عالم پدیدار کند. بر حزن و اندوه بیفزاید و آدمی را بیش از بیش عاشق امام حسین(ع) و ارزش های کربلایی کند. برای ما شیعیان عشق به امام حسین و فرزندان و یارانش، یک اصل است و این عشق می‏تواند جای بسیاری از عشق های مجازی را بگیرد این دلدادگی چیزی است که می تواند به تصویر کشیده شود.

 به نظرم این سریال ها فقط به جنبه های عزاداری و نذری دادن  آداب و رسوم توجه دارند و جنبه های عبرتی  و آموزشی عاشورا کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مثلا تکیه روی مبارزه با استبداد، اینکه اگر حکومت استبدادی باشد حقوق مردم ضایع می‏شود. اینکه نباید حکومت فاسد و دروغگو باشد و روشهای ظالمانه ابن زیاد باید آشکار شود. این که یاران امام همه اهل تقوا و هدایت بودند و بسیاری قاری و مربی  قرآن در کوفه، این ها حقایقی است که یک مسلمان شیعه به خاطرش نه تنها باید تلاش کند بلکه حاضر است جانش را هم فدا کند.

سریال هایی که مستقیما به نمایش واقعه عاشورا نمی پردازند، یعنی از نظر تاریخی به آن برهه از تاریخ اشاره ندارند و بیشتر به معجزات و کرامات ائمه در این ایام اشاره می کنند این عمل تا چه حد در شناساندن ابعاد این حماسه مؤثر است؟

من همیشه از این که زندگی انسان غیر عادی تصور شود نگرانم، این درست است که چنین تصویری از سویی بر امیدها می افزاید ولی از سویی دیگر منشأ خطاها و اشتباهات محاسبه ای در زندگی می‏شود زندگی نیازمند عقل و درایت است و درست است که خداوند نشانه هایی هم در آن قرار داده و گاهی ممکن است معجزاتی رخ دهد ولی هرگز نباید اساس زندگی را بر این امور احتمالی پایه ریزی کرد و چون اساس زندگی بر پایه عقلانیت استوار است و این تصاویر که در فیلم های ما و نیز فیلم های ترکیه از دین به نمایش گذاشته می شود نمی‏تواند پایه‏ی درستی برای زندگی محسوب شود.

 امام حسین مظهر عقل بود. بی دعوت به کوفه نرفت. وقتی احساس خطر کرد برگشت ولی نگذاشتند که برگردد. نهایت تلاشش را کرد تا از دست ابن زیاد در امان بماند! با عمر سعد و چند تن از سران این فته به مذاکره و گفت و گو پرداخت. حتی بیعتش را از اصحابش برداشت و اجازه داد تا از خطر دور شوند. سخنرانی های فراوانی کرد تا مردم را جذب کند. استدلال کرد تا دست از کشتن او بردارند ولی راه گریزی برایش باقی نمانده بود لذا ماند ولی زیر بار ذلت نرفت که این عقلانیت باید به طور کامل به تصویر کشیده شود، کارگردانان باید بدانند فقط معجزات ائمه نیست، که می‏تواند جوان را به سمت دین بکشد چرا که معجزه یک امر همیشگی نیست و بسیاری از جوانان ما نمی‏توانند هرچه کارگردان می‏گوید قبول کنند.

به هر حال سوژه های عاشورایی خیلی زیاد است و هر بخش آن قابلیت آن را دارد، تا فیلم خوبی از آن دربیاید. امروزه سینمای معناگرا در جهان باب شده که روی ما هم تاثیر گذاشته است، معناگرایی غربی را با معجزات و کرامات مخلوط می‏کنیم معجونی درست می‏کنیم و به خورد ملت می دهیم در حالی که  شکل عرفانی و روحانی چندان در آن قابل مشاهده نیست که این خود نوعی تهاجم فرهنگی است.

چه باید کرد

اگر افرادی با این هدف مقدس وارد این عرصه تأثیر گذار شوند می‏توانند تا حد زیادی با بیان معارف دین از طریق نمایش و فیلم و سریال نه تنها دنیای خود را آباد گردانند بلکه توشه ای نیز برای آخرت خود فراهم سازند .

ما نمی‏گوییم همه مشکلات سینما و سریال ها به بازیگر و کارگردان مربوط می‏شود چراکه یک مشکل بزرگ ما عدم وجود فیلم نامه قوی، هدفمند، کارشده و کارشناسی شده است که امیدواریم با همت مسئولین محترم و برگزاری مسابقات و پیدا کردن استعداد های نهفته یا کلاسهای فیلم نامه نویسی توسط  نویسندگان حاذق این خلاء را پر کرده و ایران اسلامی که به عنوان تنها کشور شیعه در جهان معروف است، باید معارف اصیل شیعی و سخنان معصومین را  از طریق این قاب جادویی به جهان مخابره کرده و روز به روز بر حامیان و پیروان دین محمدی بیافزاید چرا که امروزه از طریق این ارتباطاط مجازی بسیاری از گروه ها و اقوام و ملل و مذاهب به تبلیغ دین و آیین پوچ می پردازند. چرا کشور فرهیخته و اصیل ایران با این همه غنای فرهنگی و مذهبی  پیشتاز در این امر نبوده و به تبلیغ دین کامل و جامع اسلام از طریق ساخت فیلم های پرمحتوا نپردازد؟!

کاری از گروه دین و فرهنگ باحجاب

مطالب مرتبط :

چند تذکر دلسوزانه 

غفلت از یار گرفتار شدن هم دارد/کلیپ

هیئت فرصت هرساله ای برای تبلیغ، که می سوزد

درد و دل های یک بچه هیئتی

سران و بزرگان غیرت گم کرده

محبین و مجتهدین سازشکار و خاموش

عوامی که بازیچه بی حیایی سران شده اند

مدعیان خدمت به هوش؛ کمی حیا، کمی غیرت

ویژگی های یک هیئت خوب