تغییر حکم شرعی کاشت ناخن برای سود بیشتر

میل به آراستگی و زیبایی مسئله ای جدا ناپذیر از زنان در طول تاریخ بوده است. در هر دوره ای زنان برای زیباتر شدن از ابزارهای مختلفی استفاده می کردند.این ابزارها به مرور زمان متنوع تر و بیشتر شد، به طوی که اگر در گذشته این ابزار تنها خلاصه در استفاده از سرمه و حنا و… می شد، اما امروزه به کاشت ناخن و مژه و ابرو و.. رسیده است. در سال های اخیر تب “کاشت ناخن” در بین زنان بسیار فراگیر شده است و در این بین برخی از آرایشگاه ها نیز برای جلب مشتری و کسب در آمد بیشتر، از جانب خود حکم شرعی صادر کرده و اعلام می کنند کاشت ناخن مانعی برای وضو و غسل نیست و در برشورهای تبلیغی خود نیز به آن اشاره می کنند، به این ترتیب به فراگیر شدن کاشت ناخن و مژه دامن می زنند.

مسئله کاشت ناخن از امور مستحدثه و جدیدی است که برای تأیید و رد آن از ناحیه شرع، باید به کلام مراجع تقلید که در این زمینه قابلیت و توانایی دادن حکم را دارند، مراجعه کرد. در این نوشتار سعی می کنیم به سؤالاتی که در این مورد مطرح است پاسخ دهیم :

۱_ آیا شرعا، صرف کاشتن ناخن اشکال دارد یا خیر؟

طبق نظر اکثر فقها صرف کاشت ناخن و انواع روش های آرایشی و زینت اعضای بدن فی نفسه دارای اشکال فقهی نیست و این مسئله در مورد کاشت ناخن و مژه نیز صدق می کند. اما در مورد کاشتن ناخن و مژه، باید در نظر داشت که:

 ◄ طبق نظر اکثر علما اگر کاشت ناخن زینت محسوب شود باید دست ها را از دید نامحرم پوشاند. البته علما زینت بودن یا نبودن کاشت ناخن ها را به تشخیص عرف جامعه واگذار کرده اند. بنابراین با توجه به این که در حال حاضر در جامعه ما کاشت ناخن (صرف نظر از مشکل و بیماری حاد که به دستور پزشک انجام می شود) برای زیبا شدن دست ها و ناخن ها استفاده می شود و همه به این مسئله اذعان دارند که دستی که روی  آن به اصطلاح ناخن کاشته شده نسبت به دست بدون ناخن زیباتر است، پس ناخن کاشته شده زینت و زیبایی محسوب می شود و باید از نامحرم پوشانده شود.

«کاشت ناخن با فرض صدق زینت باید از نامحرم پوشیده شود. تشخیص زینت بودن یا نبود موکول به نظر عرف جامعه است.» ( استفتاء کتبی از دفتر آیت‌الله خامنه ای)

۲_ وضو و غسل و نماز با ناخن کاشته شده صحیح است یا باطل ؟

برای پاسخ به این سؤال، حکم شرعی از جانب برخی از مراجع عظام را در ادامه مقاله بیان می‌کنیم، اما در اینجا  توضیحی کوتاه اما مهم و جامع درباره حکم شرعی کاشت ناخن ارائه می دهیم:

 « طبق نظر مشهور مراجع کاشت ناخن یا چسباندن مژه و ناخن، ایجاد مانع عمدی بر اعضای وضو وغسل است و این کار مانع رسیدن آب به ناخن و مژه ها می شود لذا وضو و غسل را باطل می کند و باید حتما برای اولین نماز اقدام به برداشتن آن کنید (با حلاّل قوی که در آرایشگاه ها موجود است) در غیر اینصورت وضو و غسل و نماز باطل می شود و وضو و غسل جبیره  فقط در مواردی مانند تنگی وقت نماز و یا در سفر بودن و یا به هنگام شب و سحر که امکان دسترسی به آرایشگاه و برداشتن مانع وجود ندارد صحیح است و در غیر این موارد وضو و غسل جبیره ای باطل است و باید بعد از رفع مشکل مانند تنگی وقت و… فورا اقدام به برداشتن ناخن و مژه کنید. در صورت عدم رفع ناخن مصنوعی یا مژه، وضو و غسل جبیره ای باطل است، لذا نماز نیز باطل می شود.»

آرایشگران و کلاه شرعی برای جذب مشتری

با نگاهی کلی در نظرات علما به دو مطلب قابل برداشت بودن ناخن و غیر قابل برداشت بودن ناخن بر می خوریم که باید در آن کمی تامل کنیم. متاسفانه عده ای با تحلیلی ساده از این دو مطلب استدلال می کنند که چون برداشتن ناخن ها سخت است و خود علما نیز وضو و غسل جبیره را برای این امر قرا دادند، پس به راحتی می توان هم ناخن کاشت و هم وضو، غسل و نماز را انجام داد، در صورتی که این تحلیل تنها یک کلاه شرعی است. متاسفانه عده ای از آرایشگران و افرادی که به دنبال سود خود هستند به این اشتباه و تحلیل غلط از احکام الهی دامن می زنند و با بیان این مطلب که می توان برای کاشتن ناخن وضو و غسل جبیره گرفت، اسباب باطل شدن وضو، غسل و نماز دیگران را فراهم می کنند.

غیر قابل برداشت بودن  ناخن  منتفی است

با وجود امکاناتی مانند حلال ها و برخی از مواد امکان برداشتن این ناخن ها وجود دارد، حتی اگر به خاطر برداشتن، درد خفیفی هم برای فرد ایجاد شود که قطعا این درد و صدمات کمتر از زمانی است که ناخن را برای به اصطلاح کاشتن تراشیده و آماده می کنند، بنا براین دیگر غیر قابل بر داشت بودن ناخن ها منتفی می شود و تنها شاید یک مورد آن هم با اجازه و نظر قطعی پزشک را می توان از این امر استثنا کرد و آن هم زمانی است که در برخی از افراد به دلیل بیماری پوستی ناخن ها از بین می روند و برخورد ناخن با آب و اشیا سبب درد و مشقت بسیار می شود و امکان استفاده از هر وسیله دیگری مانند دستکش هم وجود ندارد. البته در این موارد این چنینی نیز می بایست از مرجع تقلید سؤال کرد و بعد در نهایت اقدام به این کار نمود.

◄نتیجه:

بنا براین نمی توان به راحتی و به هر بهانه ای مانند این که ناخن هایم را می جوم، ناخن هایم شکننده است و… اقدام به این کار کرد چرا که اگر راه درمانی برای بهبود وضعیت ناخن ها وجود داشته باشد، باید نسبت به آن اقدام کرد نه این که آن را بهانه ای برای کاشت ناخن قرار داد؛ چرا که کاشت ناخن و قرار دادن پوششی بر روی ناخن و به تبع آن انجام وضو غسل جبیره در موارد بسیار بسیار خاص و با نظر پزشک و تشخیص مراجع تقلید انجام می شود نه برای زیبایی صرف، که این روزها هدف همه بانوان برای کاشت ناخن شده است و این افراد دانسته یا ندانسته اسباب گناه و قبول نبودن غسل، وضو ودر نهایت نماز خود را با دستان خود و به بهای کسب زیبایی برای خود فراهم می کنند و به راستی چه بهای اندکی است زیبایی جزیی از بدن برای کسب رضایت دیگران در برابر از بین رفتن نماز و کسب رضایت معبود مهربان.

در پایان به نظر چند تن از مراجع عظام اشاره می کنیم:  

◄آیت‌الله خامنه‌ای 

سؤال: اگر کسى ناخن مصنوعى بکارد، براى وضو و غسلش چه باید بکند؟
پاسخ: در صورت کاشت ناخن، براى وضو و غسل باید مانع ـ ولو با صرف هزینه ممکن ـ برطرف گردد و چنانچه می‌داند امکان برطرف‌کردن آن نیست و یا رفع آن با مشقت غیرقابل تحمل همراه بوده و یا ضرر قابل توجهى دارد، در وقت نماز باید وضو یا غسل را انجام دهد، سپس مبادرت به این کار کند و وضو و غسل‌هاى بعدى را باید به‌صورت جبیره انجام دهد (یعنى با دست مرطوب مانع را مسح نماید)؛ اما در صورتى‌که امکان برطرف کردن آن ـ ولو در روز‌های بعد ـ باشد و برطرف نکند، وضو و غسل جبیره باطل خواهد بود.(۱)

◄آیت‌الله سیستانی می‌فرمایند:

سؤال : برخی خانم‌ها ناخن‌هایشان را به قصد آرایش از حد طبیعی بلندتر می‌کنند و چون گاهی اوقات آنها می‌شکنند طبیبان روکشی تجویز می‌کنند که تا پاسی از روز روی ناخن‌ها می‌ماند. با علم به این‌که آن روکش و یا لاک و مانکور مانع از رسیدن آب به هنگام غسل و وضو به ناخن‌هاست، آیا استفاده خانم‌ها از چنان روکش، لاک و یا مانکور جایز است و وضو و غسل با آن چطور است؟
پاسخ: پاس غسل و وضو با چنان چیزی که مانع از وصول آب می‌شود، صحیح نیست و ناگزیر باید آنها را برای انجام غسل و وضوی صحیح زایل پاک کرد و قصد آرایش، مجوز چنان کاری نمی‌شود.(۲)

◄مرحوم آیت‌الله بهجت(ره)

سؤال: اخیراً افرادى که فاقد ناخن هستند، به وسیله پیشرفت علم پزشکى مى‌توانند ناخن مصنوعى بکارند؟ آیا وضو و غسل آنها صحیح است؟

۱_حکم شرعى کاشتن ناخن مصنوعى را بیان فرمایید.

پاسخ: شخصى که اصلاً ناخن ندارد و مى‌خواهد ناخن مصنوعى بکارد، آن ناخن جزو بدن او نمى‌شود، چون رشد و نموّ ندارد و از اوّل چنین کاری جایز نیست، چون اضطرار ندارد.

۲_در هر حال اگر کسى ناخن مصنوعى بکارد، وظیفه‌اش در وضو و غسل چیست؟

پاسخ: وضو و غسل صحیح نخواهد بود و اگر این فعل در یکی از اوقات نماز انجام شود، ضایع نمودن امر واجب دانسته شده و اگر قبل از وقت نماز انجام شود، خلاف احتیاط خواهد بود؛ در صورت کاشتن ناخن به هنگام وضو یا غسل اگر امکان بیرون آوردنِ آن نبود، باید در وضو و غسل عمل به جبیره کند.(۳)

◄آیت‌الله مکارم‌شیرازی 

سؤال: لطفاً بفرمایید کاشت ناخن توسط بانوان چه حکمی ‌دارد و آیا می‌توان با این نوع ناخن وضو گرفت و غسل کرد و نماز خواند؟
پاسخ: در صورتی‌که ضرورتی برای این کار نباشد آن را ترک کنند، و چنانچه ضرورتی وجود داشته باشد و امکان جداسازی ناخن‌های مصنوعی به هنگام غسل و وضو نباشد، با آن وضو و غسل جبیره‌ای می‌گیرند(۴)

۱_   سایت .www.khamenei.ir

۲_ سایت www.sistani.org

۳_۱٫  آیت‌الله بهجت، استفتائات ، ج ۱، سؤال ۶۱۰٫( استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعهالزهراء(قم))

۴_ سایت www.makarem.ir