خاطراتی جالب از امام که کمتر شنیده شده

۱۴خرداد سالروز ارتحال بزرگ مردی است که با انقلاب عظیم اسلامی پیام آور آزادی و امنیت برای زنان جامعه اش بود. مردی که زنان را دارای مقام والا و عالى رتبه می دانست و از آنان به عنوان مربیان جامعه و انسان ساز یاد می کرد.(۱) مردی که به فرموده مقام معظم رهبری (حفظه الله)، تنها بانی بازگرداندن حجاب پس از کشف حجاب به ایران بودند. چنانچه ایشان در این باره فرمودند: «امام (ره) آن مرد شجاع و بی نظیری بود که مسأله حجاب را به این مملکت برگرداند. هیچ کس دیگری غیر از امام نمی توانست این کار را بکند، این هم یکی از اختصاصات امام است. اگر غیر از امام هر کس دیگر بود از همین آقایان، بزرگان، عرض می کنم که مقدسین علماء، چه و چه و چه، هیچ کس جرأت نمی کرد که بگوید مردم با حجاب بیایند بیرون، امام همان ماه های اول پیروزی انقلاب گفتند باید مردم با حجاب بیایند.»(۲)

بازار گرم خاطرات و معرفی امامی متجدد

اخیرا نقل برخی خاطرات و اظهار نظرهای از جانب بعضی از افراد، به ویژه برخی از وابستگان ایشان در ارتباط با نظر امام راحل نسبت به مسئله حجاب، سبب ایجاد شبهاتی به ویژه در مورد مسئله اجبار یا غیر اجباری بودن حجاب اسلامی در ایران در اذهان شده است. چنانچه چندی پیش وقتی خبرنگاری در ارتباط با اجباری و یا عدم اجباری شدن حجاب در کشور و نقش امام راحل درباره این مسئله، از نزدیکان امام سوال پرسیدند ایشان در پاسخی تامل برانگیز گفتند: «این بسیار ظالمانه است که چنین نسبتی را به امام بدهیم.»(۳) این در حالی است که کلیه مصوباتی که در آن زمان توسط دادگستری، مجلس و ارگان های دیگر در موردحجاب صادر شد، بر اساس فرمان حضرت امام در ۸ تیر ماه سال ۱۳۵۹بوده است. در واقع نقل خاطرات شفاهی و اظهار نظرهای این افراد سبب معرفی شدن امامی بسیار متجدد و متفاوت (در تعریف خودشان) با چهره شناخته شده در میان عموم مردم داشته و سعی در معرفی ایشان به عنوان مرجعی آسان گیر در زندگی دینی و رعایت احکام و به اصطلاح خودشان به روز دارد. گویی امامی که تاکنون می شناختیم با امام این خاطرات در تضاد بوده است. در این نوشتار با بازخوانی برخی از خاطرات مکتوب و منقول معتبر از خانواده و نزدیکانی که مانوس با ایشان بودند؛ به بررسی غیرت امام نسبت به حجاب و عفاف خانواده شان و هم چنین اهمیت ایشان به مسئله حجاب می پردازیم. این نگاه اگر چه به طور اجمالی به بررسی این مسئله می پردازد ؛ اما نقل همین چند خاطره به روشنی گویای میزان اهمیت ایشان به مسئله حجاب خواهد بود.

امام (ره) و غیرت داشتن برای خانواده در برابر نامحرم

آن بزرگوار که الگویش در تمام مراحل قرآن کریم و زندگی ائمه اطهار بود؛ در مورد حجاب و رعایت موازین شرعی و برخورد دختر و پسر نامحرم در خانواده خویش و نوه هایش هم طبق موازین شرعی عمل می نمود. دختر گرامی ایشان در این مورد در همان زمان حیات امام نقل کردند که:

جدا بودن سفره های نوه ها از هم

امام در مقابل بیرونی و نامحرم خیلی سختگیرند. الان پسرهای من و احمد آقا (سال ۶۷)  ۱۵ و ۱۶ ساله اند و ما اگر یک روز منزل آقا برای ناهار دعوت شویم، پسرها حق آمدن ندارند. یا اگر هم بیابند ما خانه خانم (همسر حضرت امام(ره)) می نشینیم و سفره می اندازیم و آن ها منزل احمد آقا، آن هم برای این که پسرها و دخترهای اهل فامیل و خانه با هم غذا نخورند؛ نه فقط سر سفره بلکه حتی سلام هم به هم نمی کنند، چون سلام واجب نیست.(۴)

سلام کردن به داماد واجب نیست

من خودم پانزده ساله بودم که آقای اشراقی با خواهرم ازدواج کرد و داماد ما شده بود. یک روز ما دعوت داشتیم منزل ایشان، همینجور که من و آقا با هم وارد شدیم دیدم آقای اشراقی می آیند استقبال، در یک باغچه بود که ما داشتیم جلو می رفتیم من گفتم سلام بکنم؟

امام (ره) گفتند (واجب نیست) رویم نشد که سلام نکنم، زدم و از تو باغچه رد شدم که با آقای اشراقی رو به رو نشوم.(۵)

سلام کردن به برادر امام بعد از چهل سال

مادر من، وقتی آقا را گرفتند و بردند ترکیه یعنی چهل سال بعد از زندگیشان اولین سلام را به برادرشوهرشان کردند. ماجرا هم این بود که وقتی عمویم می خواستند بروند ترکیه خدمت آقا، آمدند از پشت در گفتند: من می خواهم خودم با خود خانم صحبت کنم. اگر بخواهند پیغامی بدون واسطه برای آقا داشته باشند. که مادرم ناچار شدند سلام کنند و گفتند ناراحتند، چون که اولین سلام را در نبودن آقا کردند. آن هم با این لفظ که اگر راضی نباشد چه؟ من هم گفتم نه حالا شما سنی ازتان گذشته و مجبور بودید.(۶)

چادر سر کردن همراه با سه پایه تیر بار و اسلحه

خانم طاهره حدیده چی تنها محافظ زن، از امام خمینی در بخشی از خاطراتشان در مورد شخصیت والای امام این چنین گفتند: امام خمینی (ره) چادر را حجاب برتر می دانست، وقتی از فرانسه آمدم، هنوز با مانتو و شلوار و مقنعه بودم. یک بار در مهران، پایم صدمه دید و من با عصا و با همان مانتو و شلوار خدمت امام رفتم تا گزارش بدهم. امام فرمودند: اگر چادر ندارید، بگویم احمد برایتان بخرد. عرض کردم: نه حاج آقا! چون به کوه می‌رفتم و اسلحه روی دوشم بود و فشنگ به کمرم و قمقمه به پهلویم و گاهی هم باید سه‌پایه تیربار را روی دوش می‌گرفتم، چادر سرکردن برایم دشوار بود. فرمودند: چادر برای زن بهتر است. من از آن روز چادر سر کردم.(۷)

یا الله یا الله نامحرم داخل اتاق است

یکى از محافظین بیت امام(ره) در خاطرات خود، در ارتباط با حساسیت امام نسبت به حجاب خانواده شان این طور نقل کرده اند: یکی از خاطرات من مسأله دقّت در رعایت حجاب نزدیکان امام(ره) از جانب ایشان است. بعضا لازم مى شد که ما به طور سر زده به خدمت ایشان برسیم و مطلبى را عرض نماییم. بلافاصله بعد از زدن درب و تقاضاى ورود از جانب ما، اگر از بستگان امام نزد ایشان بودند، خیلى سریع مى گفتند: که کمى صبر کنید و بعد به بستگان خویش تذکر مى دادند چادر خود را بر سر گذارند، تا وارد شویم و بالعکس اگر ما در داخل خانه بودیم و یکى از بستگان امام(ره) قصد دخول داشتند، بلافاصله امام خمینی(ره) مى فرمودند که: یا الله یا الله نامحرم داخل اتاق است.» البته امام برای تذکر اعلام کرد و گرنه بستگان امام همیشه رعایت حجاب خویش را می نمودند.

مراجعه به همین خاطراتی که مشتی نمونه خروار است نشان از این دارد که هر چند امام (ره) حد اعلا و مطلوب مراعات در برخورد با نامحرم را می کردند که شاید پیاده سازی آن در زندگی های الان ما به خاطر عادت نداشتن و توجیهات مختلف سخت باشد؛ ولی نمایی کامل از سبک زندگی و عقاید ایشان است که در عین محبت، عشق، اهمیت به زن، تاکید بر حضور اجتماعی اعضای خانواده، کمال احتیاط را در ارتباط با نامحرم حتی در محیط خانوادگی انجام می دادند.

حال اگر افراد، گروه ها و جریان های خاص می خواهند جور دیگری زندگی کنند؛ بهتر است برای توجیه عملکرد خود از امام و سیره ایشان هزینه نکنند. چرا که هم خاطرات معتبر و هم مرور سخنان خود ایشان به روشنی نشان دهنده غیرت و اعتقاد راسخ امام بر برپایی حجاب در جامعه اسلامی است و با وجود خورشید پر نور سیره ایشان، چراغ های کم سوی برخی اطرافیان نمی تواند روشن کننده و ترسیم کننده اعتقادات این بزرگ مردی باشد که تاریخ نظیرش را کم دیده است.

 منابع

۱- صحیفه امام، ج ۶، ص ۳۰۱ – ۳۰۰

۲- سخنرانی در جمع فرماندهان سپاه – ۱۴/ ۱۲/ ۷۶

۳- مصاحبه نعیمه اشراقی

۴،۵،۶- خانم زهرا مصطفوی دختر امام خمینی(ره) در جمع دانش آموزان دختر دبیرستان رشد، مجله شاهد تیرماه ۶۷، شماره ۱۵۹

۷- مصاحبه ی سایت ساجد با طاهره حدیده چی